สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) เปิดพื้นที่เชิญคณะผู้บริหารและผู้ทรงคุณวุฒิจากคณะกรรมการ 3 คณะ ร่วมนำเสนอแนวทางการทำงานร่วมกัน เพื่อทบทวนการขับเคลื่อนระบบวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ให้สอดคล้องตามวัตถุประสงค์ของกองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กองทุน ววน.) เพื่อส่งเสริม สนับสนุน และขับเคลื่อนระบบการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ และสหวิทยาการ เพื่อสร้างองค์ความรู้การพัฒนานโยบายสาธารณะ และสนับสนุนการนําผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ในเชิงเศรษฐกิจและสังคม ให้เกิดการพัฒนาประเทศอย่างสมดุลและยั่งยืน
ประธาน กสว. ชู 5 เป้าหมายหลัก ขับเคลื่อน วทน. ไทย
ศ.ดร. นพ. สิริฤกษ์ ทรงศิวิไล ประธาน กสว. กล่าวในการประชุมหารือร่วมกับ 3 คณะกรรมการว่า การประชุมครั้งนี้เป็นโอกาสสำคัญในการระดมสมองและสร้างความเข้าใจร่วมกัน เพื่อขับเคลื่อนระบบวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ววน.) ของประเทศให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดย กสว. ชุดปัจจุบันได้กำหนด 5 เป้าหมายหลักในการทำงานในอีก 4-5 ปีข้างหน้า ได้แก่
- ออกแบบกลไกแก้ปัญหาสำคัญของประเทศ: มุ่งเน้นการพัฒนางานวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาเร่งด่วนของประเทศ เช่น พลังงาน PM2.5 และระบบสาธารณสุข โดยใช้ความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อให้เห็นผลสัมฤทธิ์ที่เป็นรูปธรรมภายใน 2-3 ปี
- ขับเคลื่อนระบบสนับสนุนการวิจัยที่ต่อเนื่อง: ส่งเสริมโครงการวิจัยระยะยาว (Multi-year block grant) เพื่อให้เกิดผลงานวิจัยที่มีคุณภาพและต่อเนื่อง
- เพิ่มบุคลากรด้านวิจัย: ตั้งเป้าเพิ่มจำนวนบุคลากรใหม่ในระบบวิจัยขึ้น 30% เพื่อสร้างกำลังคนที่มีศักยภาพในการขับเคลื่อน วทน.
- สร้างความร่วมมือ: ขยายความร่วมมือกับภาคส่วนต่างๆ ทั้งในและต่างประเทศ เช่น สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย หอการค้าไทย สำนักงานราชบัณฑิตยสภา และหน่วยงานอื่นๆ
- เพิ่มความยืดหยุ่นในการดำเนินงาน: ปรับปรุงกฎระเบียบและกระบวนการทำงานให้คล่องตัวขึ้น เพื่อให้การขับเคลื่อน ววน. เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
ประธาน กสว. เชื่อมั่นว่า ระบบ ววน. มีบทบาทสำคัญในการแก้ไขปัญหาและขับเคลื่อนประเทศไปข้างหน้า และด้วยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน จะสามารถสร้างผลสัมฤทธิ์ที่เป็นรูปธรรมและยั่งยืนได้
กานต์ ตระกูลฮุน ประธานกรรมการติดตามและประเมินผลการสนับสนุนวิทยาศาสตร์ การวิจัยและนวัตกรรม กล่าวถึงประสบการณ์ในการทำงานร่วมกับภาครัฐและ ววน. ทั้งในฐานะกรรมการสภานโยบายฯ และประธานคณะกรรมการติดตามฯ ว่าเป็นเรื่องท้าทายเพราะถือเป็นเรื่องใหม่สำหรับประเทศไทย แต่ทุกฝ่ายมีความกระตือรือร้นและมุมมองที่ดีในการทำงานร่วมกัน
อย่างไรก็ตาม เขามองว่ายังมีข้อจำกัดเรื่องงบประมาณด้าน ววน. ของประเทศ ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ที่ภาคเอกชน จึงจำเป็นต้องหาวิธีให้ภาครัฐเพิ่มการลงทุนในด้านนี้ โดยยกตัวอย่างประเทศสิงคโปร์ที่มีระบบบริหารจัดการ วทน. ที่ชัดเจน จนสามารถต่อยอดผลิตภัณฑ์ให้ติดอันดับโลกได้ เขาจึงอยากเห็นประเทศไทยทำได้เช่นเดียวกัน โดย สกสว. และทุกภาคส่วนควรส่งเสริมภาคเอกชน โดยเฉพาะ SMEs ให้มีส่วนร่วมในการขับเคลื่อน วทน. เพื่อสร้างผลสัมฤทธิ์ให้กับประเทศ
นอกจากนี้ กานต์ยังเน้นย้ำถึงความสำคัญของการสร้างกำลังคนด้าน วทน. และการสร้างความเข้าใจถึงความสำคัญของ วทน. ตั้งแต่ระดับประถมศึกษา เพื่อให้เด็ก ๆ สนใจและรักในวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์มากขึ้น
กฤษณ์ จันทโนทก ประธานกรรมการอำนวยการ สกสว. เสนอให้กำหนดเป้าหมายของระบบ วทน. ให้ชัดเจนและสอดคล้องกับเป้าหมายของประเทศ พร้อมทั้งกำหนดบทบาทของแต่ละคณะกรรมการให้ชัดเจน เพื่อให้การดำเนินงานมีประสิทธิภาพ
รองศาสตราจารย์ ดร.ปัทมาวดี โพชนุกูล ผู้อำนวยการ สกสว. สรุปผลสัมฤทธิ์และปัญหาอุปสรรคในการขับเคลื่อน วทน.ตลอด 5 ปีที่ผ่านมา และเสนอ 6 แนวทางสำคัญในการดำเนินงานต่อไป ได้แก่ การกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน การกำหนดสัดส่วนงบประมาณที่เหมาะสม การสร้างความเติบโตของกองทุน ววน. การสร้างความร่วมมือกับกลไกอื่นๆ การปรับปรุงกฎระเบียบ และการสร้างการยอมรับให้กับกองทุน ววน.
ตลอด 5 ปีที่ผ่านมา สกสว. ในฐานะฝ่ายเลขานุการของกองทุน ววน. ได้ขับเคลื่อนระบบวิจัยและนวัตกรรมของประเทศใน 6 ด้านหลัก ได้แก่
- พัฒนากำลังคนด้านวิจัยและนวัตกรรม ทั้งในภาคเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และบริการ
- พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านวิจัยและนวัตกรรม ทั้งด้านสุขภาพและปัจจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
- ส่งเสริมให้โครงการลงทุนขนาดใหญ่ นำวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน
- เพิ่มความสามารถในการรับและถ่ายทอดเทคโนโลยี จากต่างประเทศ
- ส่งเสริมความร่วมมือ ระหว่างหน่วยงานต่าง ๆ ในการนำวิจัยและนวัตกรรมไปใช้พัฒนาชุมชน
- บุกเบิกงานวิจัยขั้นแนวหน้า เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ
นอกจากนี้ สกสว. ยังได้วางแผนการดำเนินงานที่สอดคล้องกับนโยบายของ กสว. ใน 6 เรื่องสำคัญ เพื่อตอบโจทย์และความต้องการของประเทศ ดังนี้
- กำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน มีกลไกขับเคลื่อนและสร้างความสำเร็จที่เห็นผลได้จริง โดยเน้นการหารือร่วมกับทุกภาคส่วนอย่างต่อเนื่อง
- กำหนดงบประมาณที่เหมาะสม เพื่อให้เกิดประโยชน์ทั้งระยะสั้น กลาง และยาว โดยคำนึงถึงความโปร่งใสและสร้างความเสมอภาค แม้งบประมาณจะมีจำกัด ก็มุ่งให้ทุกภาคส่วนได้รับประโยชน์
- สร้างความเติบโตและความมั่นคงให้กับกองทุน ววน. ด้วยการจัดสรรทรัพยากรส่วนหนึ่งเพื่อขับเคลื่อนโครงการขนาดใหญ่ที่แก้ไขปัญหาสำคัญของประเทศ เช่น ปัญหาฝุ่น PM 2.5, การขาดแคลนยาและวัคซีน, ภัยธรรมชาติ เป็นต้น
- สร้างความร่วมมือกับกลไกอื่น ๆ ของประเทศ เพื่อให้เกิดผลกระทบที่มากขึ้น โดยมีแผนการปฏิบัติงานที่ชัดเจนร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เพื่อให้มหาวิทยาลัยและหน่วยงานวิจัยได้รับประโยชน์จากการเปลี่ยนแปลง
- ปรับปรุงกฎระเบียบสำคัญ เพื่อให้การดำเนินงานมีความคล่องตัวมากขึ้น และเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมีส่วนร่วม
- สร้างการยอมรับให้กับกองทุน ววน. ด้วยการสื่อสารที่ชัดเจนและเปิดช่องทางการสื่อสารสองทางเพื่อตอบคำถามสำคัญ
ทั้งหมดนี้ ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในการบูรณาการข้ามศาสตร์ ข้ามหน่วยงาน และลดอุปสรรคในการทำงานร่วมกัน สกสว. พร้อมสนับสนุนการขับเคลื่อนประเทศด้วยวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม เพื่อให้ประเทศไทยก้าวไปสู่การเป็นประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างยั่งยืน
