ผู้สูงอายุไทยกำลังมีโอกาสได้ดูแลใจเหมือนที่ผู้สูงอายุในต่างประเทศได้รับ เพราะหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัดแบรนด์ “จอย ฟอร์ ออล” (Joy for All) ได้เริ่มวางจำหน่ายในไทยอย่างเป็นทางการ โดย “สวนใหญ่ เฮ้าส์” สตาร์ตอัปสัญชาติไทยเป็นผู้นำเข้ารายแรกในภูมิภาค
ความน่าสนใจของหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัด Joy for All Companion Pet คือการถูกนำมาใช้งานอย่างแพร่หลายในสหรัฐอเมริกา ยุโรป และอีกกว่า 30 ประเทศทั่วโลก ไม่ใช่ในฐานะของเล่นหรือแกดเจ็ตทดลอง แต่เป็นเครื่องมือด้านสังคมและการดูแลผู้สูงวัย ที่ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐ โรงพยาบาล หน่วยงานดูแลผู้ป่วยระยะยาว ไปจนถึงศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและบ้านพักคนชรา
ข้อมูลจากต่างประเทศชี้ชัดว่า หุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงไม่ใช่กระแสชั่วคราว แต่เป็นคำตอบของปัญหาความโดดเดี่ยวในสังคมสูงวัย งานวิจัยหลายชิ้นยืนยันตรงกันว่า การมีหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงช่วยลดความรู้สึกเหงา บรรเทาภาวะซึมเศร้า และเพิ่มปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของผู้สูงอายุอย่างมีนัยสำคัญ จนหลายรัฐในสหรัฐฯ นำไปบรรจุเป็นส่วนหนึ่งของโครงการสวัสดิการสำหรับทหารผ่านศึก ผู้ป่วยระยะประคับประคอง และผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ลำพัง
ไม่ซับซ้อน-ไม่มี AI
สาระสำคัญของหุ่นยนต์น้องหมาพี่แมว Joy for All อยู่ที่การออกแบบเทคโนโลยีที่ไม่ซับซ้อน แต่ตอบโจทย์มนุษย์อย่างลึกซึ้ง
หุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงเหล่านี้สามารถส่งเสียง ตอบสนองต่อการสัมผัส และแสดงพฤติกรรมใกล้เคียงสัตว์จริง โดยไม่ต้องพึ่งพาแอปพลิเคชัน การตั้งค่า หรือทักษะดิจิทัลขั้นสูง ทำให้ผู้สูงอายุสามารถเข้าถึงและสร้างความผูกพันได้ทันที
เทคโนโลยีของ Joy for All ไม่ได้เข้ามาแทนที่มนุษย์ แต่ทำหน้าที่ “ประคองใจ” ในช่วงเวลาที่ผู้ดูแล อาจไม่สามารถอยู่ใกล้ได้ตลอดเวลา โดยหุ่นยนต์แมวจะส่งเสียงร้องอย่างอ่อนโยน และส่งแรงสั่นเหมือนเสียงหายใจที่ผู้อุ้มรู้สึกได้ ขณะที่หุ่นยนต์สุนัขจะขยับหาง และร้องตอบกลับเมื่อได้ยินเสียงพูดของผู้อุ้ม
นอกจากหมาและแมว Joy for All ยังมีหุ่นยนต์นกที่ส่งเสียงร้องเจื้อยแจ้วตอบผู้อุ้มได้ และยังช่วยกระตุ้นให้เจ้าของอยากฝึกเดินหรือเคลื่อนไหว เพราะนกจะร้องเพลงหากนำไปติดกับอุปกรณ์ช่วยเดิน (วอล์กเกอร์) ซึ่งจะทำให้ผู้สูงวัยรู้สึกมีเพื่อนเดินไปด้วยกัน
หุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัดเหล่านี้ถูกนำไปใช้ในโครงการภาครัฐหลายแห่งในสหรัฐอเมริกา เพื่อช่วยดูแลทหารผ่านศึก ผู้ป่วยระยะประคับประคอง (hospice care) และผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ลำพัง ล่าสุด พื้นที่เลือกตั้ง (wards) 3 แห่งในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ได้เริ่มแจกจ่ายหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงดังกล่าวให้แก่ประชาชนอายุ 60 ปีขึ้นไป
เท็ด ฟิชเชอร์ (Ted Fischer) ประธานเจ้าหน้าที่บริหารและผู้ร่วมก่อตั้ง Ageless Innovation ผู้พัฒนาหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัด Joy for All ระบุว่า ประโยชน์ที่ผู้สูงวัยได้รับไม่ใช่เพียงความรู้สึกที่จับต้องไม่ได้ แต่มีหลักฐานทางวิชาการรองรับอย่างชัดเจน
“งานวิจัยทางคลินิกจาก AARP, UnitedHealthcare และหน่วยงานที่น่าเชื่อถือหลายแห่ง ชี้ตรงกันว่า การมีหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในมิติของภาวะซึมเศร้าและความโดดเดี่ยวทางสังคม”
ฟิชเชอร์ยังอ้างอิงผลการศึกษาที่จัดทำในช่วงปลายปี 2024 ในนามสำนักงานผู้สูงอายุแห่งรัฐนิวยอร์ก ซึ่งพบว่า 93% ของผู้ที่ได้รับหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงรายงานว่ารู้สึกมีความสุขและมีเพื่อนมากขึ้นอย่างชัดเจน
กว่าจะเป็น Joy for All
เส้นทางการพัฒนาหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงนั้นเริ่มต้นขึ้นเมื่อกว่า 8 ปีแล้ว หุ่นยนต์ที่สามารถตอบสนองต่อผู้ใช้งานด้วยเสียงคราง เห่า ร้องเพลง หรือแม้แต่เสียงหัวใจเต้น โดยไม่ต้องพาเดิน ไม่ต้องให้อาหาร และไม่ต้องพาอาบน้ำนี้เป็นผลผลิตจากอดีตทีมงานของบริษัทของเล่นยักษ์ใหญ่อย่าง Hasbro ซึ่งในปี 2018 ทีมพัฒนา Joy for All ได้ก่อตั้งบริษัท Ageless Innovation และแยกบริษัทออกมาอย่างเป็นทางการ จนขยายการจัดจำหน่ายไปแล้วกว่า 700,000 ตัว ใน 30 ประเทศทั่วโลก
แม้ Ageless Innovation จะยังคงทำงานร่วมกับ Hasbro อย่างใกล้ชิด โดยถือสิทธิ์เฉพาะในการนำเกมและผลิตภัณฑ์ของ Hasbro มาปรับให้เหมาะกับผู้สูงวัย แต่ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการตอบรับสูงสุดกลับเป็นหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยง Joy for All ซึ่งมีตัวเลือกหลากหลาย ทั้งแมว 3 สี, สุนัข 2 สายพันธุ์ และนกอย่าง Blue Bird และ Cardinal
จากการพูดคุยกับลูกค้า ฟิชเชอร์เห็นชัดว่าประโยชน์ของหุ่นยนต์ Joy for All ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ผู้ที่อุ้มกอดหรือใช้งานโดยตรงเท่านั้น เพราะเมื่อผู้สูงวัยมีความสุข ใครที่เป็นผู้ดูแล หรือสมาชิกครอบครัว และพยาบาลผู้ดูแล ก็มีความสุขตามไปด้วย
และแม้การสร้างสายสัมพันธ์ระหว่างผู้ใช้งานกับหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัด จะเป็นเรื่องเฉพาะบุคคล แต่ฟิชเชอร์เล่าว่าผู้ใช้บางรายเกิดความผูกพันตั้งแต่แรกพบ
“เราเห็นผู้รับจำนวนมากตั้งชื่อให้สัตว์เลี้ยงตัวใหม่ทันที และเล่าเรื่องราวของสัตว์เลี้ยงที่เคยรักในอดีต ความเรียบง่ายของเทคโนโลยีช่วยให้เกิดความผูกพันได้อย่างรวดเร็ว” ฟิชเชอร์กล่าว
สำหรับประเทศไทย ซึ่งกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์ ภาพเหล่านี้จะไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป เพราะหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัด Joy for All ได้เริ่มมีการวางจำหน่ายและใช้งานจริงแล้วในประเทศไทย ไม่ว่าจะในกลุ่มครอบครัวที่ดูแลผู้สูงอายุ ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ หรือกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบเพื่อทุกคน (inclusive design) โดยเสียงตอบรับพบว่า หุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัด Joy for All มีแนวโน้มสามารถตอบโจทย์ใหญ่ของสังคมไทย ที่กำลังมองหาเครื่องมือใหม่ในการดูแลผู้สูงวัย ท่ามกลางข้อจำกัดด้านบุคลากรและโครงสร้างครอบครัวที่เปลี่ยนไป
ที่สุดแล้ว ผู้สูงอายุไทยย่อมจะมีโอกาสได้ดูแลใจมากขึ้นหากได้รับสวัสดิการคลายเหงาเหมือนในสหรัฐฯ ซึ่งมีการบูรณาการเทคโนโลยีหุ่นยนต์สัตว์เลี้ยงบำบัด Joy for All เข้าไปในระบบการดูแลผู้สูงอายุ ทั้งในระดับครอบครัว ชุมชน ระบบสาธารณสุข และนโยบายสาธารณะแล้ว แน่นอนว่าภาพฝันนี้จะไม่เพียงช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตและจิตใจของผู้สูงอายุไทย แต่ผู้ดูแลในหลายล้านครัวเรือนทั่วประเทศ ก็จะได้รับประโยชน์เช่นกัน
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
Golden Chariot: เปิดประสบการณ์ล่อง ‘ราชวังเดินได้’ สู่มรดกพันปีแห่งรัฐกรณาฏกะ
