ไอเดียสำคัญกว่าเงิน … เคล็ดลับธุรกิจ “พี่โทนี่”

“คลับเฮาส์” กำลังกลายเป็นที่ที่ “กูรู” ในบ้านเราใช้ปล่อยของ ก่อนหน้านี้ “ธนินท์ เจียรวนนท์” สร้างความฮือฮา มาติวเข้มให้ “เถ้าแก่ใหม่” ไม่กี่วันต่อมา “อดีตนายกฯ ทักษิณ ชินวัตร” ในชื่อบัญชีว่า “โทนี่ วู้ดซัม” (@Tony Woodsome) หรือ “พี่โทนี่” เปิดสอนหลักสูตรธุรกิจให้กับผู้ประกอบการ SMEs คนเข้าไปฟังถล่มทลาย คนฟังราว 7-8 หมื่นคน

• ดีป้า-ซีพีเอส เวเธอร์ เปิดตัว CPS AGRI ระบบฐานข้อมูลเพื่อเกษตรอัจฉริยะ
• “SCB 10X” เฟ้นหาสุดยอดทีมนักพัฒนา สร้างสรรค์นวัตกรรมด้วยเทคโนโลยีบล็อกเชน

พี่โทนี่ เริ่มด้วยการเล่าบทเรียนการทำธุรกิจของตัวเองที่ล้มเหลว ตั้งแต่ทำร้านผ้าไหม จึงหันมาทำธุรกิจภาพยนตร์ โดยเอารถยนต์ไปจำนำได้เงินมา 1 ล้านบาท สุดท้ายก็หมดตัว ก็เลยหันมาจับธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ แต่ด้วยความเคยชิน ทำอะไรแบบเดิม ๆ ไม่มีวิสัยทัศน์ สุดท้ายก็ขาดทุนและเป็นหนี้

สิ่งสำคัญในการทำธุรกิจ คือ ต้องมีไอเดีย ค่อย ๆ สร้าง ค่อย ๆ เรียนรู้ ต้องรู้จักคบเพื่อน เรียนรู้จากประสบการณ์และหาความรู้ตลอดเวลา “คนเราโง่มาก่อนฉลาดเสมอ” นี่คือสิ่งสำคัญที่สุด

มีคนถามว่า เวลาล้มเอาแรงที่ไหนลุกกลับมาได้ พี่โทนี่ตอบว่า เคยจะต้องไปขึ้นศาลวันรุ่งขึ้น แต่คืนนั้นก็หลับสนิทดี ไม่ได้เครียดจนนอนไม่หลับ ต้องรู้จักปล่อยวาง ตื่นมาค่อยคิดใหม่ ปัญหามีไว้แก้ ไม่ได้มีไว้แบก ฉะนั้น เวลานอนอย่าแบกปัญหา จะทำงานใหญ่ต้องใช้เวลาและสมาธิ ถ้านอนไม่เต็มที่แล้วจะเอาสติที่ไหนไปจัดการปัญหา

ในการทำธุรกิจต้องใช้คนให้ถูกกับงาน เขาเล่าว่าช่วงหนึ่ง AIS จากเบอร์หนึ่งร่วงมาเบอร์ 2 ต่อมาพบว่า เพราะเอาคนจากรัฐวิสาหกิจมาทำงาน ทำให้คนเอากฎหมายเป็นใหญ่ ไม่มีใครกล้าทำอะไร เขาก็เลยบอกว่า ใครทำผิดกฎแล้วทำบริษัทเจริญ จะขึ้นเงินเดือนให้ ปรากฏว่ากฎหดตัวลง และแป๊บเดียวขึ้นมาที่ 1

สิ่งหนึ่งที่พี่โทนี่ย้ำในวันนั้น คือ ดูให้รู้ว่าอะไรคือปัญหา และแก้ไขตรงนั้นให้ถูกจุด บางทีกฎเกณฑ์ที่มากไปก็ทำให้พนักงานรีดความสามารถตัวเองออกมาได้ไม่เต็ม ที่ต้องเลือกใช้คนให้ถูก ใครมีศักยภาพก็ดึงขึ้น ใครศักยภาพลดก็ดึงลง ต้องเปิดโอกาสให้คนเก่งได้ทำงาน คนเก่งต้องพัฒนาตนเองอยู่ตลอดเวลา

ที่สำคัญ คือ ต้องรักษาลูกน้องไว้ ถึงเศรษฐกิจจะแย่ แต่พี่โทนี่บอกว่าไม่เคยจ่ายเงินให้พนักงานช้า เพราะพนักงานก็ต้องเลี้ยงครอบครัว ถ้าเราจนก็อย่าให้ลูกพนักงานจนด้วย อย่าให้พนักงานรู้ว่าเราแย่ ค่าใช้จ่ายมันอาจจะสูง แต่ถ้าเราเลี้ยงดูพนักงานดี ๆ ร่วมหัวจมท้ายไปด้วย ยังไงเราก็พึ่งเขาได้แน่นอน

เคล็ดลับในการทำธุรกิจให้ประสบความสำเร็จนั้น พี่โทนี่ตอบเลยว่า คือ ไอเดีย

เราต้องมีไอเดียในการทำธุรกิจ ดู Business Model ดี ๆ อย่าเพิ่งเชื่อว่าสิ่งที่เรากำลังทำมันดีที่สุดแล้ว อย่าไปหลงรักไอเดียตัวเอง แล้วต้องทบทวนตัวเองอยู่เสมอว่าที่ทำอยู่ทำเงินกับเราจริงไหม ไอเดียเราถูกไหม ถ้าไม่ดีต้องทำให้ดีขึ้น ถ้าดีแล้วต้องทำให้ดีขึ้นไปอีก

ต้องอัปเดตตามโลกให้ทัน เพราะเราต้องศึกษาปัจจุบันแล้วทำธุรกิจเพื่อรองรับสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ไม่ใช่ทำธุรกิจของเมื่อวาน เราก็จะต้องแข่งกับคนอื่นไปตลอด แต่ SMEs ต้องอดทน วันนี้ทั่วโลกลำบากหมด เหมือนกับการดำน้ำถ้าเราดำได้นานกว่าเราก็ชนะ สำคัญ คือ รัฐต้องสนับสนุนให้ธุรกิจอยู่ได้และเติบโต

วัฒนธรรมองค์กรเป็นเรื่องสำคัญมาก ถ้ามันใช้ไม่ได้องค์กรก็แย่ หัวหน้าต้องลุยไปด้วยกันกับลูกน้อง หัวหน้าต้องทำเอง และเรียนรู้ไปกับลูกน้อง ตัวเขาเองแรก ๆ ก็ไม่ค่อยมีความรู้ แต่เรียนรู้จากลูกน้องตลอด ไม่มีใครเก่งที่สุดในทุกด้าน เราต้องทำงานด้วยกัน เรียนรู้ด้วยกัน กินข้าวด้วยกัน แล้วจะทำให้การทำงานเป็นทีมเกิดขึ้นต้องยุติธรรมกับลูกน้อง ไม่เลือกที่รักมักที่ชัง เลือกคนให้ถูกกับงาน ใครเก่งด้านไหนก็ทำด้านนั้น บางคนไม่เก่งแต่เป็นคนดี ก็หาที่ที่เขาอยู่ได้แล้วใช้ความสามารถที่มีได้เต็มที่

เคล็ดลับอีกข้อในการทำธุรกิจพี่โทนี่ บอกว่า ต้องกล้าลงทุน กล้าเสี่ยง ยิ่งเสี่ยงยิ่งได้เงิน แต่ต้องเป็นความเสี่ยงที่เราคำนวณแล้วว่าเรารับไหว บางที SMEs มักจะเป็นธุรกิจความเสี่ยงสูง ธนาคารไม่กล้าปล่อยกู้เพราะกลัวความเสี่ยง ฉะนั้น ถ้าอยากให้เศรษฐกิจเดินหน้า รัฐจะให้แค่เงินกู้ดอกเบี้ยต่ำอย่างเดียวไม่พอ แต่ต้องประกันความเสี่ยงด้วย เช่น ถ้าทำเจ๊ง รัฐจะรับประกันให้ 25% เพื่อสนับสนุนให้ธุรกิจกล้าเสี่ยง แล้วรัฐต้องกล้ารับความเสี่ยงและช่วยกระจายความเสี่ยงด้วย

ส่วนคำถามที่ว่าหลังโควิดโลกจะไปทางไหน พี่โทนี่มองว่า หลังโควิด หลังล็อกดาวน์ คนจะอยากช้อปปิ้งล้างแค้นเพราะไม่ได้ช้อปกันมานาน ทั้งออฟไลน์และออนไลน์ แต่แบบออฟไลน์จะลดลง ออนไลน์จะมาแรง คนได้เรียนรู้และชินกับพฤติกรรมจากการ Work from Home แล้ว ทำให้เราเรียนรู้ที่จะ Buy from Home เพราะสะดวก ดังนั้น ต่อไปนี้ใครที่เปิดร้านขาย ถ้าไม่ทำออนไลน์ด้วยจะลำบาก 

ประเทศเรามีรายได้จากการท่องเที่ยว 10% ของ GDP ถ้าไม่ช่วยท่องเที่ยวประเทศก็ไม่รอด ฉะนั้น ประเทศต้องเปิด ต้องให้คนทำมาหากินได้มากกว่านี้ แจกเงินให้ SMEs ก็แค่ต่อลมหายใจ ไปเป็นค่าเช่าบ้าน เงินเดือนลูกน้อง แต่สุดท้ายคนก็ค้าขายไม่ได้เหมือนเดิม รัฐบาลต้องสร้างกิจกรรมทางเศรษฐกิจให้เกิดขึ้น ไม่ใช่แค่ให้เงินแล้วจบ มีคนตัวเล็กตัวน้อยเยอะ รัฐต้องคิดว่าทำอย่างไรให้คนได้สะดวกสบายได้รวยมากขึ้น เช่น ชาวบ้านขายข้าว เราจะสร้างแพลตฟอร์มให้คนทั้งประเทศหรือทั้งโลกเป็นลูกค้าได้ไหม

“เวทีเศรษฐกิจในต่างประเทศสำคัญมาก เราต้องคุยต้องแลกเปลี่ยนต่อรองกับต่างประเทศ เพราะฉะนั้น การทูตในเวทีต่างประเทศสำคัญ รัฐมีหน้าที่เป็นคนดูแลเจรจา อะไรปิดอะไรเปิดต้องคอยดู ไม่อย่างงั้นเราจะเสียเปรียบประเทศอื่น แล้วเราต้องสร้างความเชื่อมั่นให้คนกล้ามาลงทุน กล้ามาเที่ยว” พี่โทนี่ขมวดทิ้งท้าย

พี่โทนี่ หรืออดีตนายกฯ ทักษิณ ชินวัตร นักธุรกิจและนักการเมืองที่ได้รับการยอมรับทั้งในและต่างประเทศ ได้ชี้ทางออกให้กับผู้ประกอบการ SMEs ในวันนั้น เชื่อว่าหลายคนพอจะเห็นแสงสว่างปลายอุโมงค์ขึ้นมาบ้าง

ทวี มีเงิน

ภาพประกอบบางส่วนจาก facebook/thaksinofficial