เชื่อว่าประวัติศาสตร์ยุคโรมันเป็นสิ่งที่คนทั้งโลกให้ความสนใจ เพราะมันคือจุดกำเนิดของอารยธรรมหลาย ๆ อย่าง ที่ยังคงอยู่ถึงยุคปัจจุบัน รวมถึงระบอบการปกครองทั้งในรูปแบบประชาธิปไตยหรือเผด็จการ
Cicero Trilogy นิยาย 3 ภาคของ Robert Harris เป็นเรื่องราวของ Marcus Tullius Cicero (106 BC-43 BC) มาร์คัส ทูลเลียส ซิเซโร นักการเมือง นักพูด นักปรัชญาที่โด่งดังที่สุดคนหนึ่งของโรมัน คู่ปรับคนสำคัญของบุคคลในตำนานอย่าง จูเลียส ซีซาร์ มาร์ค แอนโทนี และออคเตเวียส หลานชายของซีซาร์ผู้ที่ล้มเลิกระบบการปกครองแบบสาธารณรัฐ และตั้งตนเป็นจักรพรรดิคนแรกของจักรวรรดิโรมัน
ผู้เขียนใช้เวลาทั้งหมด 12 ปี ในการเข็นหนังสือ 3 เล่มออกมา เริ่มจาก Imperium ที่อธิบายว่า ด้วยคารมที่คมคายและความเฉลียวฉลาด อ่านเหตุการณ์ล่วงหน้าได้ล้ำหน้ากว่าหลายคน ทำให้เขาเป็นทนายความที่ผู้มีชื่อเสียงต้องการตัว ชื่อเสียงเขาโด่งดัง และคารมที่โดนใจผู้ฟัง จนเขาได้รับเลือกตั้งให้เป็นกงสุล ของสาธารณรัฐโรมัน (เทียบได้กับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในปัจจุบัน)
เล่มที่ 2 Lustrum ว่าด้วยช่วงเวลา 5 ปีสำคัญที่ซิเซโรเป็นกงสุลและต่อกรกับซีซาร์อย่างเข้มข้น เขาเริ่มต้นการเป็นกงสุลด้วยการจับตัวการทำรัฐประหาร 5 คน และสั่งประหารโดยไม่มีการตัดสินคดีความ ต้นเหตุที่ทำให้เขาต้องระหกระเหินหนีตายในเวลาต่อมา เมื่อมีอำนาจเขามีโอกาสในการกำจัดซีซาร์ แต่ไม่ทำจนฝ่ายหลังได้โอกาสสร้างมิตรใหม่ทางการเมืองผ่านลูกสาวของตัวเองกับแม่ทัพใหญ่อย่าง Pompey และสมาชิกสภา จนได้สร้างกองทัพ เก็บเกี่ยวชัยชนะในดินแดนทั่วยุโรป ในวันที่ซิเซโร ต้องใช้ชีวิตลำบากนอกอิตาลีโดยไม่มีใครช่วยเหลือ เขาได้เรียนรู้ว่าในโลกของการเมือง ไม่มีมิตรหรือศัตรูที่ถาวร เพราะมิตรที่ให้คำมั่นสัญญาอย่าง Pompey เคยปิดประตูบ้านในยามที่บ้านเขาถูกม็อบถล่มและเขาถูกขู่ฆ่า
เล่มที่ 3 Dictator เล่าถึงวันที่ซีซาร์ตั้งตนเองเป็นผู้ปกครองสูงสุดที่มีอำนาจเหนือสภา และเพราะซีซาร์ที่ชื่นชอบในความไม่ยอมคนและยึดมั่นในหลักการของเขา
ซิเซโรถึงได้รับอนุญาตให้กลับมาที่โรม โดยต้องสัญญาว่าจะไม่เกี่ยวข้องกับการเมืองอีก และเขาก็กลับแม้ในเวลานั้นควรจะใช้ชีวิตชรา (กว่า 60) เขียนหนังสือเกี่ยวกับปรัชญาต่อไป (งานเขียนของเขาที่หลงเหลืออยู่ ทำให้คนในยุคปัจจุบันทึ่งในความเฉลียวฉลาดของเขา) หลังจากซีซาร์ถูกลอบสังหาร ชีวิตการเมืองของซิเซโรกลับมาเพราะมีสภาชิกสภาเห็นด้วยกับเขาที่จะกันไม่ให้มาร์ค แอนโทนี มือขวาของซีซาร์ สร้างอำนาจทางทหารอย่างล้นเหลือแบบซีซาร์ ออคเตเวียสเองก็แสดงความชื่นชมต่อเขามาขอเป็นศิษย์ จนเขาคิดว่าเขามีอำนาจเหนือออคเตเวียส ในวันที่เขายกย่องออคเตเวียสให้เป็นแม่ทัพไปรบกับมาร์ค แอนโทนี เขาพูดกับเพื่อนที่เป็นห่วงว่าออคเตเวียสจะเป็นเหมือนซีซาร์
แบบเล่นๆ ว่า “He can be raised, praised and erased.
(เราทำให้เขาโตได้ ชื่นชมเขาได้ เราก็กำจัดเขาได้) คำพูดนี้เองที่ออคเตเวียสโกรธจนไฟเขียวให้มาร์ค แอนโทนีตัดคอตัดมือซิเซโรมาประจานในภายหลัง
แม้จะมีข้อเสีย ซิเซโรก็มีข้อดีหลายอย่างเช่นเป็นคนยึดมั่นในหลักการ
ในสภา เมื่อมีคนเสนอตั้งให้ออคเตเวียสเป็นกงสุล เพื่อตอบแทนที่ออคเตเวียสนำทัพไปต่อสู้กับมาร์ค แอนโทนีที่คิดจะปฏิวัติการปกครองในโรม แต่ตอนนั้นออคเตเวียสอายุยังไม่ถึงยี่สิบปี แต่อายุที่กำหนดไว้คือสี่สิบปี
เขาบอกสภาว่า “เราทำสงครามนี้กับแอนโทนี่เพื่อรักษาหลักการที่ว่า บุคคลใดก็ตาม ไม่ว่าจะมีพรสวรรค์ มีอำนาจ หรือความกระหายในชัยชนะขนาดไหน ก็ไม่ควรที่จะอยู่เหนือกฎหมาย”
Harris เขียนนิยายเล่มนี้ขึ้นมาจากบันทึกทางประวัติศาสตร์ งานวิจัย และบันทึกจากเลขาส่วนตัวของ Cicero
ได้อ่านหนังสือของ Harris มาหลายเล่ม แต่ต้องบอกว่า ซีรีส์นี้ทำให้เห็นถึงความสามารถจริงๆของเขาในการเล่าเรื่อง เราเห็นภาพสิ่งที่เกิดขึ้นมาสองพันปีและตื่นเต้นไปกับมันได้ ไม่แปลกใจที่หนังสือได้รับคำชมมากมาย ทั้งจาก The Times, Observer, Guardian
สำหรับคนที่ชื่นชอบเรื่องลับลวงพรางในวงการการเมือง ซีรีส์นี้คือสิ่งที่ต้องอ่าน เพื่อให้เข้าใจถึงสิ่งที่นักการเมืองคิดและทำ และลองคิดดูว่า ในยุคที่การเมืองบ้านเราเหมือนกระแสน้ำวนในอ่าง เราต้องการผู้นำแบบไหน
รีวิวหนังสือเล่มอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
TRUST – ความจริงและเรื่องโกหก [BOOK REVIEW]
