ในสถานการณ์เช่นนี้คงไม่ต้องพูดถึงหนี้ครัวเรือนของประเทศไทยกัน จากข้อมูลจากธนาคารแห่งประเทศ (แบงก์ชาติ) หนี้ครัวเรือนของไทยสิ้นปี พ.ศ. 2563 ที่ผ่านมา หนี้ครัวเรือนมากกว่า 14 ล้านล้านบาท ถือว่าสูงสุดในรอบ 18 ปี ซึ่งหากเทียบกับผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) ในปีเดียวกัน คิดเป็นสัดส่วน 89.3% และคาดว่าแนวโน้มหนี้ครัวเรือนในปี 2564 อาจเพิ่มขึ้นเป็น 91.0% หรือมากกว่า
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ยังระบุว่า ภาระหนี้ต่อรายได้ DSR (Debt Service Ratio) สามารถคำนวณจาก (ภาระหนี้ต่อเดือนหารด้วยรายได้ต่อเดือน) คูณ 100 [DSR = (ภาระหนี้ต่อเดือน / รายได้ต่อเดือน) × 100] ซึ่งผลที่ได้ยิ่งตัวเลขน้อยยิ่งดี ในกลุ่มกลุ่มผู้กู้รายย่อยที่ประกอบธุรกิจ และผู้กู้รายย่อยที่มีปัญหาด้านรายได้ โดยภาระหนี้ของผู้กู้รายย่อยที่ประกอบธุรกิจอยู่ที่ 44.1% ของรายได้ต่อเดือน และภาระหนี้ของผู้กู้รายย่อยที่มีปัญหาด้านรายได้อยู่ที่ 43.8% ซึ่งเกิดจากผลกระทบโควิด 19
เป็นที่รู้กันว่า แหล่งเงินทุนที่ถูกต้องตามกฎหมาย สำหรับประชาชนรายย่อยโดยทั่ว ๆ ไป ที่ชื่อ “สินเชื่อรายย่อยระดับจังหวัดภายใต้การกำกับ” หรือ PICO Finance เป็นสินเชื่อที่สามารถช่วยเหลือประชาชนยามอยากได้เงินได้ และปัญหาหนี้นอกระบบแก่ประชาชนไปด้วยในเวลาเดียวกัน
ซึ่งที่ผ่านมาจะเห็นว่า มีประชาชนรายย่อยใช้บริการเยอะ มาก จะเห็นได้จากตัวเลขวงเงินสินเชื่ออนุมัติสะสม ณ สิ้นเดือน มี.ค.63 จำนวน 248,423 บัญชี รวมเป็น จำนวนเงิน 6,589.58 ล้านบาท หรือคิดเป็นวงเงินสินเชื่ออนุมัติเฉลี่ย จำนวน 26,525.68 บาทต่อบัญชี ซึ่งประกอบด้วย สินเชื่อแบบมีหลักประกัน จำนวน 122,862 บัญชี เป็นจำนวนเงิน 3,511.52 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 53.29 ของจำนวนยอดสินเชื่ออนุมัติสะสม และสินเชื่อแบบไม่มีหลักประกัน จำนวน 125,561 บัญชี เป็นจำนวนเงิน 3,078.06 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 46.71 ของจำนวนยอดสินเชื่ออนุมัติสะสม
ดังนั้น จึงมีบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนหลายรายที่สนใจ อยากเป็นผู้ประกอบการพิโก ไฟแนนซ์ ซึ่งผู้ที่จะประกอบการ ต้องขออนุญาตจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ผ่านสำนักนโยบายพัฒนาระบบการเงินภาคประชาชน สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง และต้องปฏิบัติตามข้อบังคับ โดยมีสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) กระทรวงการคลัง ในฐานะผู้กำกับดูแลการประกอบธุรกิจ โดยต้องมีทุนจดทะเบียนซึ่งชำระแล้ว หรือเงินลงหุ้นตามแต่กรณี ซึ่งไม่ต่ำกว่า 5 ล้านบาท ต้องไม่เป็นผู้ประกอบธุรกิจสินเชื่อส่วนบุคคลภายใต้การกำกับ หรือผู้ประกอบธุรกิจสินเชื่อรายย่อย เพื่อการประกอบอาชีพ (นาโนไฟแนนซ์) ปล่อยสินเชื่อได้ไม่เกิน 50,000 บาทต่อราย เรียกเก็บดอกเบี้ย ค่าปรับ ค่าบริการ และค่าธรรมเนียมใด ๆ ได้ไม่เกินร้อยละ 36 ต่อปี (Effective Rate) ผู้ประกอบธุรกิจสินเชื่อพิโกไฟแนนซ์ สามารถรับสมุดทะเบียนรถยนต์และรถจักรยานยนต์ หรือรถเพื่อการเกษตร เป็นประกันสินเชื่อได้
พรชัย ฐีระเวช ที่ปรึกษาด้านเศรษฐกิจการเงิน รักษาราชการแทนรองปลัดกระทรวงการคลัง ด้านบริหาร เผยตัวเลขผู้ได้รับอนุญาตประกอบธุรกิจสินเชื่อรายย่อยระดับจังหวัดภายใต้การกำกับ ณ สิ้นเดือนมกราคม 64 จำนวน 1,008 ราย แต่เปิดดำเนินการแล้วรวม 935 ราย ใน 75 จังหวัด แบ่งเป็น ภาคใต้ 49 ราย ภาคตะวันออก 64 ราย ภาคเหนือ 116 ราย ภาคกลาง 148 รายและ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมากสุด 558 ราย ส่วนจังหวัดที่เปิดดำเนินการแล้วมากที่สุด 3 อันดับแรก คือ นครราชสีมา 76 ราย กรุงเทพฯ 61 ราย และขอนแก่น 51 ราย
ในสถานการณ์ปัจจุบัน ทำให้เกิดปัญหา เมื่อประชาชนเดือดร้อนอยากหาแหล่งเงินกู้ มีกลุ่มมิจฉาชีพหลอกลวง ว่าเป็นผู้ให้ประกอบการสิ้นเชื่อพิโกไฟแนนซ์ โดยขอให้ผู้กู้โอนเงินล่วงหน้ามาให้ เป็นค่าธรรมเนียม และค่าค้ำประกันเงินกู้สำหรับผู้กู้รายใหม่
นอกเหนือจากปัญหาดังกล่าว ยังเริ่มมีปัญหากลุ่มทุนต่างชาติที่พยายามเข้ามาทำธุรกิจพิโก ไฟแนนซ์ ในประเทศไทยแบบเป็นเจ้าของ 100% แต่ไม่สามารถดำเนินการได้ เนื่องจากติดเงื่อนไขข้อกำหนดเรื่องการถือหุ้นโดยชาวต่างชาติไม่เกิน 49% และชาวต่างชาติสามารถเป็นกรรมการได้ แต่ต้องไม่ใช่กรรมการผู้มีอำนาจลงนาม ดังนั้น จึงใช้วิธีการสวมสิทธิ์ใบอนุญาต ผู้ประกอบการที่ขอใบอนุญาตแต่ยังไม่ได้ประกอบ รวมทั้งการเข้าไปซื้อกิจการ แต่ยังให้คนไทยเป็นผู้ถือหุ้นในลักษณะนอมินี ซึ่งเกรงว่าอาจจะเป็นการเข้ามาฟอกเงิน ดังนั้น สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ต้องเข้าไปดูแล
ก่อนหน้านี้ กลุ่มทุนต่างชาติบางกลุ่มมีการปล่อยกู้นอกระบบ เป็นการกู้โดยไม่ต้องมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน และได้รับการอนุมัติอย่างรวดเร็ว แต่มีการคิดดอกเบี้ยในราคาสูงมาก เช่น ร้อยละ 20 ต่อวัน ร้อยละ 35 ต่อสัปดาห์ เมื่อผู้กู้ไม่สามารถส่งเงินได้ จะมีการติดตามหนี้ด้วยการใช้กำลังทำร้ายข่มขู่คุกคาม ทำให้ศูนย์ป้องกันปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับหนี้นอกระบบ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ หรือ ศปน.ตร. ดำเนินการกวาดล้างจับกุมผู้กระทำผิดในลักษณะดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง จึงทำให้บางทุนต่างชาติกลุ่ม พยายามเข้ามาดำเนินการธุรกิจ พิโก ไฟแนนซ์มากขึ้น
พิโก ไฟแนนซ์ หรือสินเชื่อรายย่อยระดับจังหวัดเป็นที่พึ่งให้กับประชาชนคนยากจน รายย่อย ๆ แต่ตัวเลขของพิโก ไฟแนนซ์ ทำให้เราได้เห็นสภาพส่วนหนึ่งเศรษฐกิจฐานรากของประเทศอย่างแท้จริง ในขณะที่ธุรกิจการเงินอย่าง ธนาคารอาจจะไม่เคยได้เป็นบริการของคนตัวเล็ก ๆ ในสังคมเลย
