กลยุทธ์รับมือวิกฤติแบงก์ที่เกิดขึ้นในสหรัฐฯ และสวิสเซอร์แลนด์ในช่วงสองสัปดาห์ก่อนหน้า คือ ความเร็ว ที่สหรัฐฯมีแบงก์ ปิดกิจการ 1 แห่ง ล้ม 2 แห่ง และเซ ๆ อีก 1 แห่ง เริ่มจาก ซิลเวอร์เกต แคปิตอล ผู้ปล่อยกู้ธุรกิจคริปโทประกาศเลิกกิจการ ขายทรัพย์สินชำระหนี้เมื่อวันที่ 8 มีนาคม ที่ผ่านมา
อีก 2 วันถัดมา (ศุกร์ที่ 10 มีนาคม) ทางการสหรัฐฯเข้าควบคุมกิจการ ซิลิคอนวัลเลย์ แบงก์ (เอสวีบี) แบงก์อันดับ 16 ของสหรัฐฯ ซึ่งเน้นปล่อยกู้ธุรกิจฟินเทค สตาร์ตอัพ กองทุนรลงทุน ฯลฯ หลังประสบปัญหาสภาพคล่องรุนแรง สื่อต่างประเทศรายงานว่า การล้มของเอสวีบีเทียบเคียงได้กับกับวิกฤติแบงก์ล้มในปี 2551 ช่วงวิกฤติซับไพร์ม จากนั้นวันที่ 12 มีนาคม ทางการสหรัฐฯสั่งปิด ซิกเนอเจอร์ แบงก์ เพิ่มอีก 1 แห่ง แบงก์นี้เน้นธุรกิจปล่อยกู้กลุ่มธุรกิจคริปโทเหมือนซิลเวอร์เกต แคปิตอล ที่ชิงม้วนเสื่อตัวเองไปก่อนหน้า
SVB ถึง Credit Suisse … วิกฤติความเชื่อมั่น
วันที่ 13 มีนาคม เอสวีบี กลับมาเปิดดำเนินการใหม่ในชื่อ ซิลิคอนวัลเลย์ แบงก์ เอ็น.เอ. ภายใต้การกำกับของบรรษัทค้ำประกันเงินฝากของรัฐบาลกลางสหรัฐ (FDIC) พร้อมให้ลูกค้าถอนเงินได้ตามเงื่อนไขที่กำหนด
ส่วนซิกเนเจอร์ แบงก์ ไม่ได้ไปต่อ ทรัพย์สินที่อยู่ในรูปของเงินฝากและเงินกู้ถูกขายให้ แฟลกสตาร์ แบงก์ กิจการในเครือนิวยอร์ก คอมมูนิตี้ คอร์ป อิงค์ พร้อมกันนั้นทางการสหรัฐฯ ออกมาประกาศคุ้มครองเงินฝากเต็มจำนวน จากเดิมกำหนดเพดานไม่เกิน 25,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ ( ราว 850,000 บาท) รวมทั้งตั้ง Bank Term Lending Program (BTLP) เป็นช่องทางเติมสภาพตล่องให้ระบบแบงก์เพื่อรับมือกับสถานการณ์คนแห่ถอนเงิน
การดำเนินมาตรการอย่างรวดเร็ว ช่วยจำกัดปัญหาไม่ให้ขยายวง และค่อย ๆ ดึงความเชื่อมั่นลูกค้ากลับมา ทำให้สถานการณ์แบงก์ล้มในสหรฐฯ เริ่มคลี่คลายไปในทิศทางที่ดีขึ้น
ข้ามไปฝั่งยุโรป ตรงไปที่สวิตเซอร์แลนด์ ประเทศที่ขึ้นชื่อเรื่องธนาคารลำตับต้น ๆ ของโลก วันที่ 15 มีนาคม ราคาหุ้นของ เครดิตสวิสแบงก์ ร่วงกระจาย หลัง ผู้ถือหุ้นใหญ่โดยเฉพาะซาอุดี เนชั่นแนล แบงก์ ผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของธนาคารปฏิเสธซื้อหุ้นเพิ่ม โดยก่อนหน้าแบงก์ที่มีอายุกว่า 167 ปีของสวิสเซอร์แลนด์ มีข่าวฉาวออกมาเป็นระยะ ๆ อาทิ ผลประกอบการขาดทุนต่อเนื่องข้ามปีตั้งแต่ไตรมาสสุดท้ายปี 2564 ถึง ไตรมาสสุดท้ายปีที่แล้ว ลูกหนี้รายใหญ่ไม่สามารถชำระหนี้คืนพัวพันกับการฟอกเงิน ฯลฯ
หลังหุ้นเครดิต สวิส ถูกเทอย่างหนักจนต้องส่งสัญญาณขอความเช่วยเหลือกู้เงินจากแบงก์ชาติสวิสเซอร์แลนด์มากว่า 50,000 ล้านฟรังก์สวิส (ราว 1.8 ล้านล้านบาท) มาหนุนแต่สถานการณ์ไม่ดีขึ้น
ความที่เครดิตสวิสเป็นแบงก์ใหญ่อันดับ 2 ของสวิสเซอร์แลนด์ และเป็นท็อป 30 ของแบงก์ที่ภาษาวงการธนาคารให้คำจำกัดความว่าธนาคารที่มีความสัมพันธ์เชิงระบบของโลก โดยมีมูลค่าสินทรัพย์ภายใต้การบริหารสูงถึง 1.4 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรืออีกนัยหนึ่งคือ ใหญ่จนล้มไม่ได้ เพราะหากปล่อยให้ล้มโดยไม่ประคองเอาไว้จะเกิดผลลัพธ์ที่คาดเดาไม่ได้ซึ่งไม่ต่างไปจากหายนะ
ทางการสวิสเซอร์แลนด์ผ่าวิกฤติด้วยสูตรสำเร็จ ดึงยูบีเอส แบงก์ร่วมสัญชาติ เข้ามาเทคโอเวอร์ เครดิตสวิส ข่าวนี้สื่อรายงานเมื่อวันที่ 18 มีนาคม สองวันต่อจากนั้นสื่อรายงาน ดีลจบแล้วการเจรจาที่ปิดฉากอย่างรวดเร็ว เป็นเป้าหมายสำคัญของทางการสวิสเซอร์แลนด์ที่ต้องการให้ดีลจบก่อนตลาดหุ้น ตลาดเงิน เปิดในวันจันทร์ (20 มี.ค. 66) งานนี้สภาแห่งสหพันธรัฐสวิสซึ่งมีสมาชิก 7 คน รวมทั้ง อเลน แบร์เซ็ตประธานาธิบดี ได้ผ่านกฎหมายฉุกเฉินที่อนุญาตให้การควบรวมกิจการดำเนินไปได้โดยไม่ต้องผ่านการอนุมัติจากผู้ถือหุ้น อนึ่งดีลนี้ ผู้ถือหุ้น เครดิตสวิส น้ำตาตก ต้องยอมแลกหุ้นในสัดส่วน 22.48 หุ้นเครดิตสวิต ต่อ 1 หุ้น ยูบีเอส
ข่าวที่ไล่หลังดีลจบติด ๆ มาคือ เครดิต สวิส ประกาศว่าหนี้จากหุ้นกู้ AT1 มูลค่าราว 1.7222 หมื่นล้านดอลลร์สหรัฐฯ ของแบงก์จะถูกตัดเป็นหนี้สูญ หลังยูบีเอสกรุ๊ปเอจี เข้าซื้อเครดิต สวิส ข่าวนี้เหมือนอาฟเตอร์ช็อกทำเอาตลาดพันธบัตรโลกป่วนไปชั่วขณะ และเสทือนถึงผู้ลงทุน โดยเฉพาะบริษัทแปซิฟิก อินเวสต์เมนต์ แมเนจเมนต์ โค หรือพิมโค และบริษัท อินเวสโก้ จำกัด เป็นผู้ลงทุนตราสารนี้อันดับต้น ๆ ทั้งนี้ AT1 คือ ตราสารทางการเงินที่นับเป็นเงินกองทุนชั้นที่ 1 ของแบงก์
ส่วนผลกระทบต่อเสถียรภาพวงการแบงก์ไทย กรณีซิลิคอน วัลเลย์ แบงก์หรือ เอสวีบี ล้มสุวรรณี เจษฎาศักดิ์ ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายกำกับสถาบันการเงิน แบงก์ชาติ ออกมาประเมินว่า มีจำกัด เนื่องจากแบงก์ไทยไม่มีธุรกิจโดยตรงกับ เอสวีบี ซึ่งตอนนี้เปลี่ยนชื่อเป็น เอสวีบีเอ็น.เอ. แล้ว อีกทั้งธุรกรรมที่แบงก์ไทยเกี่ยวข้องกับธุรกิจฟินเทค สตาร์ตอัพ ทั่วโลกรวมกันมีน้อยกว่า 1% ของเงินกองทุนรวม ถือว่าน้อยอย่างมีนัยสำคัญ
ด้านผลจากหุ้นกู้ AT1 ที่ถูกตัดเป็นหนี้สูญเจ้าหนี้ไม่ได้คืนแม้แต่ฟรังก์เดียว สำรวจความเห็นนักวิเคราะห์ที่เผยแพร่ช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมาถึงผลกระทบต่อแบงก์ไทยที่หลายแห่งออกหุ้นกู้ประเภทดังกล่าวเช่นกัน สรุปรวมความว่าผลมีจำกัด หนึ่งในเหตุผลที่ถูกยกมาสนับสนุนความเห็นคือ ฐานะแบงก์ไทยแข็งแกร่ง ไม่มีปัญหาสภาพคล่องเหมือนเอสวีบี และเครดิตสวิส
ปฎิบัติการแบบสายฟ้าแลบเพื่อสกัดไม่ให้สถานการณ์แบงก์ล้มลามเป็นโดมีโนของทางการทั้งสหรัฐฯ และสวิสเซอร์แลนด์ ต้องข้ามข้อจำกัดสำคัญ ๆ บางเรื่อง เช่น กรณี ซิลิคอนวัลเลย์แบงก์ (เอสวีบี) บรรษัทค้ำประกันเงินฝากฯ ยืดหยุ่นเพดานเงินฝากในการรับประกันเพื่อสร้างความเชื่ออมั่นให้ลูกค้า เช่นเดียวกับกรณีเครดิตสวิส ที่สภาแห่งสหพันธ์รัฐสวิส ออกกฎหมายฉุกเฉินให้การควบรวมกิจการดำเนินการได้โดยไม่ต้องประชุมผู้ถือหุ้นตามข้อบังคับเดิม
หลายวันที่ผ่านมา ราคาหุ้นกลุ่มแบงก์ในตลาดหุ้นส่วนใหญ่รวมทั้งบ้านเราเริ่มฟื้นตัว ไม่มีข่าวแบงก์ล้มหรือแบงก์เซเพิ่มเติม ข่าวคนแห่ถอนเงินค่อย ๆ หายไปจากกระแสข่าวสาร แต่ภาพที่คล้ายท้องทะเลยามคลื่มลมสงบ ไม่ใช่หลักประกันว่าจะไม่ เกิดวิกฤติแบงก์ล้มขึ้นมาอีก เพราะแบงก์ล้ม ดูเหมือนเป็นอาการที่หลีกเลี่ยงไม่ได้กับระบบเศรษฐกิจปัจจุบันที่มุ่งโตเป็นสำคัญ
ช่วงปี 2564 จีนเผชิญกับวิกฤติอสังหาริมทรัพย์ หลังทางการเข้าควบคุมการขยายตัวอย่างบ้าคลั่งของภาคอสังหาฯ บริษัท เอวเวอร์แกรนด์ ยักษ์ใหญ่อสังหาฯ ของจีนผิดนัดชำระหนี้ราว 10 ล้านล้านบาท และมีบริษัทอสังหาไม่น้อยกว่า 30 แห่งที่ผิดนัดชำระหนี้เช่นเดียวกันจนรัฐบาลต้องอัดฉีดสินเชื่อราว 5.2 ล้านล้านบาท เพื่อประครองภาคอสังหาฯ ปีที่แล้ว 2565 ยังมีข่าวแบงก์ 4 แห่งในจีนระงับการถอนเงินลูกค้าชั่วระยะหนึ่ง และมีแบงก์จำนวนหนึ่งที่ผู้ถือหุ้นฉ้อฉลผ่องถ่ายทรัพย์สินตากแบงก์
ปีนี้ … 2566 เกิดวิกฤติแบงก์ในสหรัฐฯและสวิสเซอร์แลนด์ ส่วนครั้งต่อไปที่ …..
เลขาธิการสภาพัฒน์ฯ วอนช่วยรักษาบรรยากาศการเมือง เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับนักลงทุน
